BUDAMA NEDEN ÖNEMLİ ?

AÄŸaçların düzenli ve kuvvetli bir taç (dal ve yaprak) meydana getirebilmeleri, verim çaÄŸlarında daha uzun zaman kalabilmeleri, kuvvetten düÅŸmeye baÅŸlamış aÄŸaçların yeniden kuvvetlenebilmeleri ve yüksek kaliteli ürün verebilmeleri gâyesiyle yapılan iÅŸe budama denir.
    OdunlaÅŸmış bitkilerde kırık, ezik, hastalık, sık ve eÄŸri büyümekte olan dallar budanarak aÄŸaçlara düzgün ÅŸekiller verilir. Meyve aÄŸaçlarında kaliteli çiçek açmasını ve meyve alınmasını etkiler. Bahçelerdeki süs aÄŸaç ve çalılarının budama ile ÅŸekilleri ve güzellikleri muhâfaza edilir.
    Genç meyve aÄŸaçları, taçsız olarak düz bir fidan halinde dikilir. Ä°lk yıllar, gövdeden çıkan yan dallara dokunulmaz. Sadece, kök boÄŸazından çıkan sürgünler temizlenir.
     AÄŸaç çeÅŸidine göre; ÅŸeftali ve kayısılarda ikinci, elma ve armutlarda ise üçüncü yıl ÅŸekil verme budaması yapılır. Meyve aÄŸaçlarının alçak boylu ve kısa dallı olmaları erken ve bol meyve verimini etkiler. Dallar enliliÄŸine büyümeli (uzayıp gitmemeli) dir. Alçak boylu meyve aÄŸaçlarında bakım ve meyve toplama kolay olur. Budama ile terbiye edilmiÅŸ meyve aÄŸaçları; alçak yapılı, 3-5 ana dallı, tacın alt tarafı bol yapraklı ve meyve dallı olur.
    GençleÅŸtirme budaması, aÄŸaçlarda yeniden kuvvetle sürgünler meydana getirerek yeni bir taç teÅŸkil edilmesi için yapılır. Böylece, aÄŸaçta verim yeniden arttırılacağı gibi, meyvelerin de kaliteleri yükseltilmiÅŸ olur. Ä°htiyarlamış ve ölmeye yüz tutmuÅŸ aÄŸaçlarda gençleÅŸtirme budaması yapılmaz. GençleÅŸtirmede meyve türlerinin budamaya karşı dayanma dereceleri de göz önünde bulundurulur. Zeytin aÄŸacı budamaya karşı en fazla dayanıklı olandır. Bunu dayanma derecelerine göre; armut, erik, elma, ÅŸeftali, kayısı, dut ve kiraz aÄŸaçları sırayla takip eder.
    GençleÅŸtirme budamasında, ilk olarak kurumuÅŸ, sıklaÅŸmış ve birbirine binmiÅŸ dallar kesilir. Geri kalan dallarda, kısaltma budaması yapılarak, aÄŸacın tacı küçültülmüÅŸ ve yeniden kuvvetli sürgünlerin teÅŸekkülü temin edilmiÅŸ olur. Bâzı aÄŸaçlarda, budama yapılması netîcesi olarak, çift katlı bir taç teÅŸekkül eder. Böyle aÄŸaçlarda, üst taç atıldıktan sonra, zayıflamış olan alt taç dallarında da kısa budama yapılarak, aÄŸaçta kuvvetli ve dengeli bir taç meydana getirilir.
    Düzgün bir taç budaması yapıldıktan sonra, iyi bir toprak iÅŸlemesi, sulama ve gübreleme ile yeter miktarda meyve dal ve dalcıklarının meydana gelmesine yardımcı olunmalıdır.
    AÄŸaçlarda genç dallar, budama makası veya serpet (baÄŸ bıçağı) ile budanır. Genç dallar kesilirken, bir odun gözün tam üstünden, tırnak bırakmayacak ve düz bir ÅŸekilde kesilir. Budamada tırnak bırakmamak esastır. Tırnak bırakılırsa bu zamanla kurur. YaÅŸlı dallar, dalın alt tarafından yarılmamasına dikkat ederek, mutlaka testere ile kesilmelidir. Testere ile kesim bittikten sonra, yara yeri keskin bir serpetle perdahlanır. Perdahlanan yaralar aşı mâcunu ile sıvanır. Perdahlanan ve aşı mâcunu ile sıvanan yaralar çabuk kapanır.